Trong thế giới giao dịch tài chính, việc hiểu rõ gap là gì có vai trò cực kỳ quan trọng đối với mọi nhà đầu tư. Gap không chỉ là một hiện tượng đơn thuần trên biểu đồ giá mà còn mang theo những thông điệp sâu sắc về tâm lý thị trường và xu hướng tương lai. Để trở thành một trader thành công, bạn cần nắm vững khái niệm gap là gì cũng như cách thức ứng dụng hiệu quả trong phân tích kỹ thuật.
Gap là gì?
Gap là gì? Trong lĩnh vực tài chính, gap (khoảng trống giá) là hiện tượng xảy ra khi giá mở cửa của một phiên giao dịch chênh lệch rõ rệt so với giá đóng cửa của phiên trước đó, tạo thành một “khoảng trống” trên biểu đồ giá. Hiện tượng gap là gì thường được biểu thị bằng một khoảng cách trống trên biểu đồ, nơi không có bất kỳ hoạt động giao dịch nào diễn ra.
Khi tìm hiểu gap là gì, chúng ta cần nhận thức rằng đây là một trong những tín hiệu kỹ thuật mạnh mẽ nhất, phản ánh sự thay đổi đột ngột trong cung cầu thị trường. Gap thường xuất hiện khi có thông tin quan trọng được công bố ngoài giờ giao dịch, khiến tâm lý nhà đầu tư thay đổi đáng kể trước khi thị trường mở cửa trở lại.
Các dạng gap thường gặp
Để hiểu sâu hơn về gap là gì, chúng ta cần phân loại các dạng gap khác nhau:
- Common Gap (Gap thông thường) là loại gap cơ bản nhất khi thảo luận về gap là gì. Loại gap này thường xảy ra trong vùng giá đi ngang, có tác động ngắn hạn và thường được “lấp lại” nhanh chóng. Common gap không mang theo ý nghĩa dự báo xu hướng mạnh mẽ.
- Breakaway Gap (Gap phá vỡ) là một trong những dạng quan trọng nhất khi nghiên cứu gap là gì. Loại gap này xuất hiện khi giá phá vỡ một vùng kháng cự hoặc hỗ trợ quan trọng, báo hiệu sự hình thành của xu hướng mới. Breakaway gap thường đi kèm với khối lượng giao dịch lớn và có xu hướng không bị lấp lại trong thời gian ngắn.
- Runaway Gap (Gap tiếp diễn) xuất hiện giữa một xu hướng mạnh, thường ở điểm giữa của xu thế. Khi phân tích gap là gì, runaway gap được coi là tín hiệu củng cố xu hướng hiện tại và thường không bị lấp lại ngay lập tức.
- Exhaustion Gap (Gap kiệt sức) là dạng gap xuất hiện gần cuối một xu hướng, báo hiệu khả năng đảo chiều. Đây là loại gap quan trọng trong việc xác định điểm kết thúc của một xu thế khi nghiên cứu gap là gì.
Gap xuất hiện trong những thị trường nào?
Khi tìm hiểu gap là gì, chúng ta cần biết rằng gap có thể xuất hiện trong nhiều thị trường khác nhau:
Thị trường chứng khoán là nơi gap xuất hiện phổ biến nhất. Do thị trường chứng khoán có giờ giao dịch cố định, khoảng cách thời gian giữa các phiên tạo điều kiện thuận lợi cho việc hình thành gap. Khi nghiên cứu gap là gì trong chứng khoán, nhà đầu tư thường gặp gap vào đầu phiên sáng hoặc sau các ngày nghỉ lễ dài.
Thị trường ngoại hối (Forex) cũng thường xuyên xuất hiện gap, đặc biệt vào thời điểm cuối tuần khi thị trường đóng cửa từ thứ 6 đến chủ nhật. Việc hiểu gap là gì trong forex giúp trader chuẩn bị tốt hơn cho các phiên giao dịch đầu tuần.
Thị trường vàng – cả vàng vật chất và vàng tài khoản (XAU/USD) – cũng thường xuất hiện gap, đặc biệt khi có những biến động lớn về chính sách kinh tế hoặc địa chính trị toàn cầu.
Nguyên nhân tạo ra GAP
1. Tin tức đột ngột ngoài giờ giao dịch
Một trong những nguyên nhân chính giải thích gap là gì là việc công bố thông tin quan trọng ngoài giờ giao dịch. Báo cáo tài chính quý của doanh nghiệp, quyết định lãi suất của ngân hàng trung ương, hoặc các sự kiện địa chính trị đột ngột thường được công bố khi thị trường đóng cửa, khiến giá mở cửa phiên sau biến động mạnh so với giá đóng cửa trước đó.
Khi các nhà đầu tư tiếp nhận thông tin mới, họ điều chỉnh kỳ vọng về giá trị tài sản, dẫn đến sự mất cân bằng cung cầu ngay khi thị trường mở cửa trở lại. Đây chính là lý do cốt lõi giải thích gap là gì và tại sao hiện tượng này lại phổ biến.
2. Tâm lý thị trường bị tác động mạnh
Yếu tố tâm lý đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành gap. Khi nghiên cứu gap là gì, chúng ta không thể bỏ qua tác động của tâm lý đám đông. Sự phản ứng thái quá của nhà đầu tư trước những thông tin tích cực hoặc tiêu cực có thể tạo nên những gap lớn khi phiên giao dịch mới bắt đầu.
Hiệu ứng bầy đàn khiến các nhà đầu tư hành động theo xu hướng chung, tạo ra áp lực mua hoặc bán lớn ngay từ phút đầu mở cửa. Điều này giải thích tại sao việc hiểu gap là gì lại quan trọng trong việc đánh giá tâm lý thị trường.
3. Thanh khoản thấp
Thanh khoản thị trường thấp là một yếu tố quan trọng khác khi phân tích gap là gì. Trong những phiên giao dịch có ít người tham gia, việc thiếu khối lượng giao dịch đủ lớn để “cầu nối” giữa giá đóng cửa và giá mở cửa sẽ tạo ra gap.
Các thị trường có thanh khoản thấp thường xuất hiện gap lớn hơn so với những thị trường có thanh khoản cao. Điều này đặc biệt rõ ràng trong các cặp tiền tệ ít phổ biến hoặc cổ phiếu có vốn hóa nhỏ.
Cách nhận biết gap trên biểu đồ
Dùng nến Nhật
Phương pháp phổ biến nhất để nhận biết gap là gì trên biểu đồ là sử dụng biểu đồ nến Nhật (Japanese Candlestick). Khoảng trống rõ ràng giữa giá đóng cửa của cây nến trước và giá mở cửa của cây nến sau chính là gap mà chúng ta cần quan tâm.
Trên biểu đồ nến, gap thể hiện bằng một khoảng trống không có phần thân nến hoặc đuôi nến nào chạm tới. Việc sử dụng biểu đồ nến giúp trader dễ dàng xác định và phân loại các loại gap khác nhau khi nghiên cứu gap là gì.
Kết hợp chỉ báo kỹ thuật
Để hiểu sâu hơn về gap là gì và độ tin cậy của từng gap, việc kết hợp với các chỉ báo kỹ thuật là cần thiết:
Volume (Khối lượng giao dịch) là chỉ báo quan trọng nhất khi xác nhận độ mạnh của gap. Một gap đi kèm với khối lượng giao dịch lớn thường có ý nghĩa quan trọng hơn gap với khối lượng thấp.
Bollinger Bands và Moving Average (MA) giúp xác định khả năng giá quay lại “lấp gap”. Khi gap xuất hiện xa các đường trung bình động, khả năng giá quay lại lấp gap thường cao hơn.
RSI và MACD có thể giúp xác nhận tín hiệu từ gap, đặc biệt trong việc phân biệt gap đảo chiều và gap tiếp diễn xu hướng.
Gap có luôn được lấp không?
Lý thuyết “lấp gap” (Fill the gap)
Một trong những câu hỏi thường gặp nhất khi tìm hiểu gap là gì là liệu gap có luôn được lấp lại hay không. Theo lý thuyết phân tích kỹ thuật, phần lớn gap có xu hướng bị “lấp lại” trong tương lai, nghĩa là giá sẽ quay trở lại vùng gap để “lấp đầy” khoảng trống này.
Lý do chính cho hiện tượng lấp gap là do các nhà đầu tư thường điều chỉnh kỳ vọng sau khi phản ứng ban đầu quá mức. Đặc biệt với common gap và exhaustion gap, tỷ lệ được lấp lại có thể lên đến 70-80% trong thời gian ngắn.
Trường hợp ngoại lệ
Tuy nhiên, khi nghiên cứu gap là gì, chúng ta cần lưu ý rằng không phải gap nào cũng được lấp lại. Breakaway gap và runaway gap thường có xu hướng không bị lấp lại ngay lập tức mà tiếp tục theo xu hướng mới.
Những gap xuất hiện do những thay đổi cơ bản trong giá trị tài sản (như công bố lợi nhuận vượt kỳ vọng, thay đổi chính sách quan trọng) thường có khả năng duy trì trong thời gian dài hơn.
Vai trò của gap trong phân tích kỹ thuật
Khi hiểu rõ gap là gì, nhà đầu tư sẽ nhận ra rằng gap đóng vai trò như một chỉ báo mạnh mẽ trong phân tích kỹ thuật:
Tín hiệu thay đổi cung cầu đột ngột: Gap phản ánh sự mất cân bằng cung cầu tại thời điểm mở cửa, giúp trader đánh giá được độ mạnh của xu hướng.
Xác định điểm đảo chiều hoặc tiếp diễn xu hướng: Tùy vào loại gap và vị trí xuất hiện, trader có thể dự đoán khả năng xu hướng tiếp tục hoặc đảo chiều.
Điểm vào lệnh và chốt lời: Gap cung cấp những mức giá quan trọng để đặt lệnh entry, stop loss và take profit một cách hiệu quả.
Rủi ro khi giao dịch theo gap
1. Gap giả (False gap)
Một trong những rủi ro lớn nhất khi giao dịch dựa trên gap là gì chính là gap giả. Đây là những gap không có ý nghĩa thực sự và có thể đánh lừa nhà đầu tư nếu không được xác nhận bởi khối lượng giao dịch lớn hoặc các chỉ báo kỹ thuật khác.
Gap giả thường xuất hiện trong những phiên giao dịch có thanh khoản thấp hoặc do những tin tức không quan trọng. Việc phân biệt gap thật và gap giả đòi hỏi kinh nghiệm và sự kết hợp nhiều công cụ phân tích.
2. Biến động mạnh và trượt giá
Gap có thể gây ra biến động giá mạnh và không kiểm soát được, đặc biệt nguy hiểm đối với những trader sử dụng đòn bẩy cao. Một gap ngược với kỳ vọng có thể khiến tài khoản giao dịch bị “cháy” nhanh chóng.
Hiện tượng trượt giá (slippage) thường xảy ra khi có gap lớn, khiến lệnh stop loss không thể thực hiện ở mức giá mong muốn. Điều này làm tăng đáng kể rủi ro tổn thất.
Chiến lược giao dịch với gap
Giao dịch “lấp gap”
Chiến lược này dựa trên nguyên lý rằng hầu hết gap sẽ được lấp lại trong tương lai. Phù hợp nhất với common gap và exhaustion gap, trader sẽ mở lệnh ngược chiều với gap với kỳ vọng giá sẽ quay lại vùng gap.
Khi áp dụng chiến lược lấp gap, trader cần kết hợp với các chỉ báo khác như RSI để xác định vùng quá mua/quá bán, từ đó tăng xác suất thành công.
Giao dịch theo xu hướng gap
Chiến lược này áp dụng cho breakaway gap và runaway gap, khi trader mở lệnh cùng chiều với gap với kỳ vọng xu hướng sẽ tiếp tục. Việc sử dụng Moving Average và MACD để xác nhận xu hướng là cần thiết.
Ví dụ thực tế về gap trong thị trường vàng
Một ví dụ điển hình về gap là gì trong thực tế xảy ra vào tháng 3/2020, khi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tuyên bố COVID-19 là đại dịch toàn cầu. Giá vàng đã mở cửa với một breakaway gap mạnh mẽ, nhảy vọt từ 1.580 USD lên 1.612 USD/oz, tạo ra một khoảng trống rõ rệt trên biểu đồ.
Gap này không chỉ phản ánh tâm lý hoảng sợ của nhà đầu tư mà còn báo hiệu xu hướng tăng mạnh kéo dài nhiều tháng sau đó. Đây là một ví dụ hoàn hảo về breakaway gap trong thị trường vàng, cho thấy tầm quan trọng của việc hiểu gap là gì.
Công cụ hỗ trợ phát hiện và giao dịch gap
TradingView là một trong những nền tảng phổ biến nhất cung cấp khả năng vẽ biểu đồ và đánh dấu gap tự động. Nền tảng này có nhiều công cụ hỗ trợ trader phân tích gap là gì một cách chi tiết và chính xác.
MetaTrader 4/5 cho phép cài đặt các chỉ báo phát hiện gap chuyên dụng, giúp trader không bỏ lỡ bất kỳ gap quan trọng nào trên thị trường.
Finviz và Investing.com cung cấp danh sách hàng ngày các cổ phiếu và tài sản có gap, giúp trader nhanh chóng xác định cơ hội giao dịch.
Gap và sự khác biệt với Spread
Khi tìm hiểu gap là gì, nhiều người thường nhầm lẫn với khái niệm spread. Gap là hiện tượng khoảng trống giá giữa hai phiên giao dịch khác nhau, trong khi spread là sự chênh lệch giá mua/bán (bid/ask) tại cùng một thời điểm giao dịch.
Gap phản ánh sự thay đổi tâm lý thị trường qua thời gian, còn spread thể hiện tính thanh khoản và chi phí giao dịch tại thời điểm hiện tại.
Những sai lầm phổ biến khi phân tích gap
Cho rằng mọi gap đều được lấp lại là sai lầm phổ biến nhất. Như đã phân tích, breakaway gap và runaway gap thường không bị lấp lại ngay lập tức.
Vào lệnh chỉ vì thấy gap mà không có xác nhận từ khối lượng hoặc chỉ báo kỹ thuật khác là sai lầm nguy hiểm có thể dẫn đến tổn thất lớn.
Không sử dụng stop loss khi giao dịch gap là sai lầm nghiêm trọng, vì gap có thể tạo ra biến động không kiểm soát được.
5 câu hỏi thường gặp về gap
1. Gap có thể dùng để phân tích dài hạn không?
Có, đặc biệt là các gap lớn như breakaway hay exhaustion gap có thể có tác động kéo dài hàng tuần hoặc hàng tháng.
2. Có nên giao dịch ngay khi gap xuất hiện?
Không nên vội vàng. Cần chờ xác nhận từ khối lượng giao dịch hoặc các chỉ báo kỹ thuật khác trước khi đưa ra quyết định.
3. Gap có xảy ra ở vàng vật chất không?
Có, nhưng phổ biến hơn trong giao dịch vàng tài khoản (XAU/USD) hoặc hợp đồng tương lai vàng.
4. “Gap được lấp” có chắc chắn đúng không?
Không hoàn toàn. Chỉ khoảng 70-80% gap thông thường được lấp, còn lại tùy thuộc vào bối cảnh thị trường cụ thể.
5. Có công cụ nào báo hiệu gap tự động?
Có, trader có thể sử dụng TradingView hoặc các nền tảng khác với các chỉ báo phát hiện gap chuyên biệt.
Hiểu rõ gap là gì là một kỹ năng cần thiết cho mọi nhà đầu tư nghiêm túc trong thị trường tài chính. Gap không chỉ là một hiện tượng kỹ thuật đơn thuần mà còn là cửa sổ quan sát tâm lý thị trường và xu hướng tương lai.
Mặc dù gap mang lại những cơ hội sinh lời hấp dẫn, nhưng nếu không hiểu đúng bản chất và không phân tích chính xác loại gap, nhà đầu tư có thể dễ dàng rơi vào những bẫy tâm lý nguy hiểm. Việc nắm vững gap là gì cùng với khả năng phân loại và phân tích các loại gap khác nhau sẽ giúp trader đưa ra những quyết định giao dịch sáng suốt hơn.
